شیر فلکه کشویی
شیر فلکه کشویی از دسته شیر آلات برنجی محسوب می شود که مصرف بیشماری دارد .
اولین مورد مصرف شیر فلکه کشویی دنده ای در مصارف ساختمانی صنعتی است .
شیر آلات کشویی برای قطع و وصل کردن آب و ورودی انشعابات مورد استفاده قرار می گیرند و همچنین شیر فلکه کشویی جزئی از تجهیزات و لوازم موتور خانه است . شیر فلکه کشویی در مدل های مختلف و با جنس های مختلف برای مصارف متفاوت تولید میگردد .
در این مقاله از آریا صنعت شیر فلکه کشویی و مشخصات آن را بررسی می کنیم .
تاریخچه شیر فلکه برمی گردد به اولین شیر فلکه هایی که به وسیله انسان اختراع شد , همان چیزی است که اکنون به عنوان (دریچه ای) آب بند می شناسیم . دریچه ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب , جریان را بسته , باز یا نیمه باز می کند . شیر فلکه های کشویی (دروازه ای) امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند .
شیر فلکه کشویی چیست ؟
شیر فلکه کشویی از جمله شیر هایی است که برای قطع و وصل جریان استفاده می شود . این نوع شیر ها دارای فلکه ای هستند که با چرخش آن به صورت پاد ساعتگرد و ساعتگرد عمل باز و بسته شدن انجام می شود . شیر فلکه کشویی یک شیر مسدو کننده است که برای دو حالت باز یا بسته مناسب می باشد . شیر فلکه کشویی دارای نشیمنگاه است که زبانه شیر روی آن می نشیند و مسیر عبور سیال را سد می کند . شیر فلکه کشویی را می توان به صورت دستی از طریق فلکه یا آچار مخصوص (در صورت نصب در یک محفظه) و یا به وسیله یک محور (در صورت نصب در زیر زمین) باز و بسته کرد . باز و بسته شدن شیر به صورت خودکار از طریق مکانیزم مخصوص امکان پذیر است و جهت استاندارد بستن شیر , موافق جهت عقربه های ساعت است .
شیر فلکه ها ابزاری هستند که در صنعت با توجه به موقعیت و نحوه عمل شیر فلکه ها مورد استفاده قرار می گیرند . مهم ترین استفاده شیر فلکه قطع یا ایجاد جریان سیال درون لوله می باشد . یک شیر فلکه ایده آل , شیر فلکه ای است که سیال را با کمترین مقاومت و ایجاد کمترین افت فشار از خود عبور دهد و به بیان دیگر در وقت لازم از عبور سیال به هر صورت از داخل خود جلوگیری کند . گاهی اوقات برای تنظیم جریان سیال نیز از شیر فلکه استفاده می شود که این عمل با تغییر مسیر حرکت و با اندکی مقاومت صورت می گیرد . در برخی مواقع نوع بخصوصی از شیر فلکه ها که به طور اتوماتیک باز و بسته می شوند و از بروز اتفاقات جلوگیری می کنند در صنعت به کار می روند .
استاندارد
-
در مورد ابعاد شیر آلات آب از جنس فولادی استاندارد رایج DN2501 و یا معادل آن ISO 7005-1 فاصله فلنج تا فلنج استاندارد DN3202 مورد استفاده قرار می گیرند .
-
در مورد شیر آلات چدنی استاندارد فلنج ISO 7005-2 مورد استفاده قرار می گیرند .
کاربرد شیر فلکه کشویی
بنا به کاربرد , مصالحی که در ساخت شیر فلکه به کار می رود , مختلف است .
در کار های ساختمانی شیر فلکه های چدنی , برنزی , برنجی و گاهی استنلس استیل استفاده می شود .
در کارخانه های صنعتی مانند نیروگاه ها , کارخانه های پتروشیمی , پالایشگاه ها , کشتی سازی و صنایع دارویی/غذایی بسته به نوع سیالی که از شیر فلکه عبور می کند و یا محیطی که شیر فلکه در آن قرار دارد , بدنه و دیگر اجزای آن را از فولاد کربنی , فولاد آلیاژی , فولاد زنگ نزن می سازند .
-
قطع و وصل کامل جریان
-
جلوگیری از بازگشت مایعات و گاز های عبور کرده
-
تنظیم عبور مقدار مورد نیاز مایعات و گاز ها
-
تنظیم و کنترل مقدار و فشار مایعات و گاز ها
-
کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاه های تحت فشار
-
اصولا شیر فلکه ها در مواردی به کار می روند که برای جریان سیال (اعم از مایع و گاز) اختلاف فشار وجود داشته باشد .
اجزاء تشکیل دهنده این شیر آلات
این شیر ها عموما از اجزاء زیر تشکیل شده اند :
-
میله انتقال حرکت (میل فلکه یا استم) در دو نوع درجا و بالا رونده
-
زبانه با وجوه یکپارچه و یا مجزا
-
نشیمنگاه زبانه فلزی یا نشیمنگاه زبانه الاستومری
-
نشیمنگاه بدنه فلزی یا نشیمنگاه بدنه الستومری
-
متعلقات از آلیاژ های آهن یا مس
-
فلنج های انتهایی
رنگ شیر فلکه کشویی
به دلیل مقاومت خوب رنگ و عدم استفاده از تینر در مراحل پاشش رنگ , سامانه رنگ آمیزی شیر فلکه ها اصولا باید به روش الکترواستاتیکی بوده و رنگ ها از نوع اپوکسی و کوره ای باشند . این رنگ ها در درجه حرارت های حدود 180 درجه پخته می شوند . حداقل ضخامت نباید کمتر از 150 میکرون باشد . انواع دیگر پوشش محافظتی شیر فلکه ها نیز موجود هستند که عبارتند از رنگ های لعابی که در درجه حرارت های بسیار زیاد پخته می شوند , ولی به دلیل گرانی , معمولا در شرایط عادی استفاده نمی شوند .
ویژگی های شیر فلکه کشویی
-
شیر فلکه کشویی شایع ترین نوع شیر است که در هر کارخانه فرآوری مورد استفاده قرار می گیرد .
-
این یک شیر با حرکت خطی است که برای شروع یا توقف جریان مایع استفاده می شود .
-
در سرویس , این شیر ها یا در حالت کاملا باز یا کاملا بسته هستند .
-
شیر فلکه کشویی نباید برای تنظیم یا کاهش جریان استفاده شود , زیرا کنترل دقیق جریان امکان پذیر نیست .
-
سرعت بالای جریان در شیر زمانی که بیشتر زمان باز شده ممکن است موجب فرسایش دیسک و سیت شود و موجب ایجاد لرزش و نویز شود .
مزایای شیر فلکه کشویی
1 . افت فشار در حین عملیات بسیار کمتر است .
2 . شیر فلکه کشویی را می توان اغلب برای دو جهت استفاده کرد .
3 . آن ها برای کاربرد فشار و دما مناسب هستند و نیاز به نگهداری کمتری دارند .
معایب شیر فلکه کشویی
1 . برای کنترل فلو مناسب نیست .
2 . باز و بسته کردن شیر فلکه کشویی آهسته است .
3 . هنگامی که بخشی از آن باز می شود , لرزش و نویز ایجاد می کند .
4 . تعمیرات مانند لپینگ و آسیاب کردن صندلی ها به دلیل دسترسی محدود , مشکل تر است .
شیر فلکه کشویی صنعتی
در بین شیر آلات کشویی , شیر فلکه کشویی زبانه فلزی و زبانه لاستیکی , به عنوان شیر فلکه صنعتی به شمار می آیند . این شیر ها کاربرد زیادی در صنعت آب و فاضلاب دارند .
شیر فلکه صنعتی بیشتر در محل هایی به کار می روند که بخواهند جریان سیال را به طور کامل بسته یا باز کنند . از خواص این شیر می توان به کم بودن افت فشار در طول آن اشاره نمود . به همین دلیل در سر راه لوله هایی با طول زیاد , از شیر فلکه صنعتی استفاده می کنند .
شیر فلکه صنعتی برای محدوده وسیعی از سیالات می تواند مورد استفاده قرار بگیرد و در هنگام بسته شدن , آب بندی خوبی دارد . مهم ترین موارد استفاده از این شیر ها در مایعات ویسکوز (چسبنده) همانند گریس های سبک , روغن های سنگین و سایر سیالات غیر قابل اشتعال می باشد . مجرابند شیر فلکه صنعتی وقتی که به طور کامل باز می شود , از مسیر عبور جریان حذف می شود . این خاصیت باعث از بین رفتن هرگونه مقاومتی در شیر هنگامی که باز است می گردد . وقتی که شیر کاملا بسته شد یک حلقه مجرابند را آب بندی می کند . با قرار گیری مجرا بند در داخل حلقه آب بندی , نشتی به مقدار زیادی کاهش می یابد و حتی امکان دارد مقدار نشتی به صفر نیز برسد .
شیر فلکه کشویی زبانه لاستیکی
عمر کاری بسیار طولانی و عدم رسوبگیری از مهم ترین مزایای این شیر فلکه ها می باشد .
قطع و وصل جریان در تامین آب , تصفیه خانه ها , فاضلاب , آبیاری , سد ها , موتور خانه ها , نیروگاه ها و …
همچنین این شیر فلکه جهت استفاده برای سیالاتی چون آب آشامیدنی , فاضلاب , روغن , هوای فشرده و سیالات اسیدی تا درمای 70 درجه سانتی گراد می باشند .
آریا صنعت