در اغلب فرآیند های صنعتی و تجهیزات به کار رفته در آن ها , به علت سرعت حرکت سیال یا افزایش ناگهانی دما و فشار , نوساناتی صورت می گیرد که این نوسانات می توانند سبب ایجاد حرکت های طولانی و عرضی در تجهیزات صنعتی و اجزای داخلی آن ها شوند , که این نوسانات در کمپرسور (پمپ باد) نیز رخ می دهد . افزایش این نوسانات می تواند صدمات جبران ناپذیری به تجهیزات صنعتی وارد نماید . جهش کاهش ارتعاشات و نوسانات ایجاد شده از لرزه گیر در خط لوله تجهیزات استفاده می شود . لرزه گیر یا همان ضد ارتعاش نوعی دستگاه می باشد که با تقسیم نمودن فشار های داخل دستگاه سبب کاهش نوسانات می شود . لرزه گیر ها کاربرد های فراوانی دارند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود :
ضربه گیر های زیر سری پل
ضربه گیر های زیر آسانسور
پمپ باد , پمپ آب , کمپرسور
و …
این دستگاه در انواع متفاوت لاستیکی , آکاردئونی و خرطومی تولید و به بازار عرضه می شوند که هر یک مزیت و کارایی خاص خودش را دارد و به عنوان مثال کاهش میزان لرزش های سیستم , کاهش فضای مورد نیاز جهت نصب خط لوله و … از جمله مزیت های لرزه گیر خرطومی به شمار می روند که طراحی اتصالات آن معمولا به صورت یک لایه و دو لایه ساخته می شود که نقش لایه حفاظتی بلوز لوله خرطومی , محافظت از آن در برابر فشار های درونی خط لوله می باشد . جهت آشنایی بیشتر با انواع لرزه گیر , موارد مورد استفاده و علت استفاده از آن با این مقاله از سایت آریا صنعت همراه باشید .
فهرست مطالب
1 – لرزه گیر چیست ؟
2 – چرا باید از لرزه گیر استفاده کرد ؟
3 – انواع لرزه گیر
4 – کاربرد های لرزه گیر
5 – سخن پایانی
لرزه گیر چیست ؟
در اغلب فرآیند های صنعتی و تجهیزات به کار رفته در آن ها , به علت سرعت حرکت سیال یا افزایش ناگهانی دما و فشار , نوساناتی صورت می گیرد که این نوسانات می توانند سبب ایجاد حرکت های طولی و عرضی در تجهیزات صنعتی و اجزای داخلی آنها شوند . به عنوان مثال در سیستم های تبریدی , کمپرسور از جمله دستگاه هایی به شمار می رود که از نوسانات بسیاری برخوردار می باشد و سر و صدای فراوانی تولید می کند , افزایش این نوسانات در ساختمان کمپرسور می تواند بر روی حرکت سیال در خط لوله نیز اثر بگذارد و سبب شکستگی خط لوله و یا برگشت سیال در خط لوله شود . علاوه بر این , نوسانات ایجاد شده به اجزای داخلی کمپرسور نیز صدماتی را وارد می نماید . از جمله عوامل ایجاد کننده نوسان و لرزش در فرآیند های صنعتی , می توان به موارد زیر اشاره کرد :
جا به جایی های محوری در طول خط لوله و انحرافات جریان سیال
استفاده از تجهیزات صنعتی مانند پمپ باد ها , توربین ها , کمپرسور ها و …
افزایش و کاهش ناگهانی دما در سیستم های فرآیند ی و ایجاد انقباض و انبساط در خط لوله و دستگاه ها
که امروزه از تجهیزات ضد ارتعاش یا همان لرزه گیر جهت کاهش نوسانات داخلی و خارجی تجهیزات صنعتی استفاده می شود . نصب این قطعه بر روی دستگاه های صنعتی سبب کاهش یا حذف نیرو های نوسانگر و افزایش عمر دستگاه وخط لوله می شود . علاوه بر این با به کارگیری سیستم های ضد ارتعاش می توان خسارت احتمالی در خط لوله را کاهش داد .
چرا باید از لرزه گیر استفاده کرد ؟
لرزه گیر ها ابزار های هستند که به کارگیری آن ها در خط لوله از جمله موارد ضروری به شمار می رود , چرا که بدون آن ها اتصالات از تحمل پایینتری برخوردار می باشند که در نهایت سبب خستگی در خط اتفاق می افتد . این امر نه تنها باعث نشتی در خطوط بلکه موجب بهم ریخته شدن اطلاعات دریافتی از دستگاه های اندازه گیری و ابزار دقیق نیز می شود , ابزار هایی مانند ترانسمیتر فشار , فلومتر و سایر ابزار آلاتی از این قبیل . از این ابزار جهت جلوگیری از Suction و Discharge پشت پمپ ها به کار می روند .
Suction به عمل مکش پمپ گفته می شود , به نوعی عمل تقسیم نمودن فشار حرکت های موجی شکل بر لوله ها بر روی بدنه و اتصالات خود پمپ ساکشن نامیده می شود . Discharge یک پمپ همان خالی کردن ناگهانی می باشد که پس از قطع شدن فشار پمپ اتفاق می افتد . ابزار آلاتی مانند لرزه گیر ها می توانند این فشار را تقسیم نمایند .
انواع لرزه گیر
دسته بندی لرزه گیر ها از نظر جنس و نوع شامل موارد زیر می باشد .
لرزه گیر های لاستیکی
لرزه گیر های لاستیکی از بدنه (Tube) , پوشش (Cover) , فلنج (Flanges) و میل مهار (Control Rod) ساخته شده اند . اتصال جذب و کاستن شوک های داخلی در خط لوله , کاهش سر و صدا , جذب ارتعاشات , رفع جابجایی های خطوط لوله و جذب جابجایی در اثر نوسانات دما از جمله وظایف این نوع لرزه گیر به شمار می روند .
لرزه گیر های آکاردئونی
از ضد ارتعاش های آکاردئونی نیز می توان در سیستم های فرآیندی استفاده نمود . این اتصالات بسته به نوع طراحی که در آن ها به کار رفته می توانند سبب کاهش ارتعاشات زاویه ای , محوری و همچنین جانبی در خطوط لوله شوند . مقاومت بالا در برابر دما ها و فشار های بالا از جمله مزیت های ضد ارتعاشات آکاردئونی به شمار می روند . جهت نصب این اتصالات اغلب از فلنج و پیچ و مهره استفاده می شود . بلوز مهم ترین جزء در طراحی ضد ارتعاشات آکاردئونی محسوب می شود . جنس بلوز , میزان انعطاف آن , ضخامت , شکل بلوز و تعداد پره های آن متغیر می باشد و روی کارایی این قطعه تاثیر به سزایی می گذارد . از انواع اتصالات آکاردئونی می توان به اتصالات منفرد , دو تایی , گاردانی , لولایی , نوسانی و … اشاره نمود .
لرزه گیر های خرطومی-فلزی
در طراحی خطوط لوله علاوه بر استفاده از انواع لرزه گیر های آکاردئونی و یا لاستیکی , همچنین می توان از لوله های خرطومی فلزی نیز بهره برد . امروزه استفاده از خطوط لوله خرطومی , به دلیل انعطاف بالایی که دارند رواج یافته است . از جمله مزیت های لوله های خرطومی می توان به موارد زیر اشاره نمود :
کاهش میزان لرزش های سیستم
کاهش فضای مورد نیاز جهت نصب خط لوله
می توان از آنها به صورت مستقیم , وی شکل و یا زوایای دیگر بهره برد .
برای حذف لرزش ها و کاهش ارتعاشات سیستم دیگر نیازی به تجهیزات تقویت کننده و پشتیبان نخواهد بود .
طراحی اتصالات لوله خرطومی معمولا به صورت یک لایه و یا دو لایه صورت می گیرد . نقش لایه حفاظتی بلوز لوله خرطومی , محافظت از آن در برابر فشار های درونی خط لوله می باشد . همچنین این لایه از خط لوله خرطومی در برابر شرایط محیطی نیز محافظت می نماید . برقراری اتصالات بین خطوط لوله و اتصالات خرطومی با به کارگیری فلنج ها و یا جوش صورت می گیرد .
کاربرد های لرزه گیر
از جمله کاربرد های لرزه گیر می توان به موارد زیر اشاره نمود :
• ضربه گیر اسکله
• بست های درز انبساط پل
• ضربه گیر های زیر سری پل
• ضربه گیر های زیر آسانسور
• پمپ باد , پمپ آب , کمپرسور
• استفاده به عنوان رطوبت گیر
• ضربه گیر های سکوی سرد خانه ها
• آسیاب ها , لیفر بار , شل پلیت , هد پلیت
• ضربه گیر های سکوی کارخانجات شیر پاستوریزه
سخن پایانی
همانطور که در مطلب بالا گفته شد در فرآیند های صنعتی به دلیل استفاده از تجهیزات دینامیک , جاری شدن سیال با سرعت بالا و همچنین شرایط محیطی مثل دما و فشار , معمولا ارتعاشات و لرزش هایی در سیستم ایجاد می شود . برای حذف یا کاهش این ارتعاش ها باید از سیستم های ضد ارتعاش استفاده نمود . لرزه گیر ها در انواع و اشکال متفاوت تولید و به بازار عرضه می شوند . لرزه گیر های لاستیکی , آکاردئونی و خرطومی از جمله مهم ترین لرزه گیر های مورد استفاده در صنعت به شمار می روند که هر یک طراحی , کارایی و مزیت خاص خودش را دارا می باشد . به عنوان مثال طراحی اتصالات لوله خرطومی معمولا به صورت یک لایه و یا دو لایه صورت می گیرد .
لرزه گیر ها کاربر های بسیاری دارند که از جمله آن ها می توان به آسیب ها , لیفربار , شل پلیت , هد پلیت , ضربه گیر های سکوی کارخانجات شیر پاستوریزه , استفاده به عنوان رطوبت گیر و … اشاره نمود . برای خرید لرزه گیر و استفاده از آن در تجهیزات متفاوت باید بستخ به نوع دستگاهی که می خواهید از لرزه گیر جهت کاهش ارتعاشات در آن استفاده نمایید , لرزه گیر مورد نیاز را خریداری نمایید . جهت انجام این امر بهتر است در هنگام خرید از فروشنده درباره نوع و کارکرد هر یک از لرزه گیر ها سوال نمایید تا بتوانید ضد ارتعاش مورد نیاز خود را با بهترین کارایی و کیفیت خریداری نمایید .
