لرزه گیر همانکونه که از نامش پیداست , ابزاری برای مهار ارتعاش و لرزه ها بر خطوط لوله می باشد که در انواع مختلف عرضه و تولید می شود که اگر این ارتعاشات برطرف نشود , می تواند باعث کاهش عمر مفید خطوط کوکه کشی شده و خسارتی به سیستم های تاسیساتی و خطوط انتقال سیال وارد کند .
لرزه گیر واژه ای است که اگر در زمینه تاسیسات و خطوط لوله فعالیت می کنید قطعا با آن آشنایی دارید و در موارد بسیاری با آن برخورد کرده اید . اما اگر فعال دراین حوزه نیستید و این واژه برای شما خیلی واضح نیست نگران نباشید , در این مقاله می توانید اطلاعات بیشتری در مورد لرزه گیر کسب کنید . با آریا صنعت همراه باشید .
سرتیترهای ارائه شده عبارتند از :
• علت به وجود آمدن لرزش و ارتعاش در موتورخانه
• کاهش ارتعاش خود دستگاه
• لرزه گیر چیست ؟
• دسته بندی لرزه گیر ها
• آیا تفاوتی میان لرزه گیر و ضربه گیر وجود دارد ؟
• انواع لرزه گیر های تولیدی بر اساس نیاز متقاضی
• برند های مطرح تولید کننده لرزه گیر در ایران
• کاربرد لرزه گیر در صنایع مختلف
• دستورات نصب لرزه گیر
علت به وجود آمدن لرزش و ارتعاش در موتورخانه
اقلامی داخل موتورخانه وجود دارند که دارای حرکت های دورانی و یا رفت و برگشتی می باشند که بر روی سیالات فرآیند هایی انجام می دهند . نمونه ای از این پمپ ها , چیلر ها , کمپرسور ها و … می باشند که با حرکت های خود در راستای انجام فرایند , همواره ارتعاش و لرزش ایجاد می کنند . پمپ ها نمونه ای می باشند که در داخل هر موتورخانه و یا سیستم پایپینگی وجود دارند که وظیفه اصلی آنها افزایش فشار سیال می باشد . منبع ارتعاش و لرزش , دستگاه های فوق الذکر می باشد که می بایست ارتعاش آن ها را مهار کنیم و در این بابت توجه به مورد زیر مهم می باشد .
کاهش ارتعاش خود دستگاه
وسایلی وجود دارند که می تواند لرزش و ارتعاش دستگاه های تولید کننده ارتعاش را مهار کنند که اغلب این وسایل به نام لرزه گیر شناخته می شوند و می بایست در زیر دستگاه قرار بگیرند که ساختاری شبیه به فنر دارند که باعث کاهش ارتعاش دستگاه می شوند .
لرزه گیر چیست ؟
لرزه گیر یا ضد ارتعاش تجهیزات دینامیکی موجود در خط لوله از جمله پمپ , کمپرسور , فن و توربین و … به علت حرکت داخلی لرزشهایی را به خط لوله اعمال می کنند که این لرزش ها باعث ایجاد سر و صدا و استهلاک زودرس خط لوله و سایر قطعات و مشکلات متعدد دیگری می شوند .
استفاده از لرزه گیر یکی از روش های جلوگیری از انتقال لرزش های به وجود آمده به سایر قسمت های خط می باشد . یکی از کاربرد های بسیار رایج لرزه گیر های لاستیکی در قسمت Suction (مکش) و Discharge (تخلیه) پمپ ها می باشد که علاوه بر جذب لرزش های موجود , قابلیت حذف ضربات قوچ و شوک های به وجود آمده را دارند , از کاربرد های دیگر لرزه گیر ها حذف حرکات ناشی از تغییرات ابعادی خطوط می باشد . مزیت عمده لرزه گیر های پلاستیکی نسبت به اتصالات آکاردئونی , قابلیت استفاده از آنها در محیط های بسیار خورنده می باشد , هر چند که این اتصالات دما و فشار محدودی را تحمل می کنند . گاهی نیز از لرزه گیر های لاستیکی برای جلوگیری از هدایت الکتریکی استفاده می شود .
دسته بندی لرزه گیر ها
به طور کلی انواع لرزه گیر ها را می توان به سه دسته زیر تقسیم بندی کرد :
• لرزه گیر های لاستیکی
• لرزه گیر های آکاردئونی
• لرزه گیر های خرطومی-فلزی
لرزه گیر های لاستیکی
مهم ترین کاربردی که از لرزه گیر های لاستیکی می شود , جهت حذف و یا کاهش شوک های ناگهانی داخلی در خطوط لوله بوده و همچنین جهت جذب ارتعاشات و کاهش سر و صدا های خطوط لوله نیز مورد استفاده قرار می گیرند . همچنین از ضد ارتعاشات لاستیکی می توان به منظور جذب ارتعاشات دمایی (انبساط و انقباض در خط لوله) بهره برد . از لرزه گیر های لاستیکی اغلب موارد در صنایع مربوط به تهویه هوا , فرآیند های برودتی و حرارتی , خطوط لوله , طراحی های صنعت آب و فاضلاب , نیرو گاه های برق و … استفاده می شود .
لرزه گیر های آکاردئونی
اتصالات آکاردئونی نیز می تواند به مانند لرزه گیر در سیستم های فرآیندی مورد استفاده قرار بگیرد . این اتصالات بسته به نوع طراحی می تواند موجب کاهش ارتعاشات زاویه ای , محوری و همچنین جانبی در خطوط لوله شود . از جمله مزیت های ضد ارتعاشات آکاردئونی مقاومت بالا در برابر دما ها و فشار های بالاست . در طراحی اتصالاات آکاردئونی می توان از پره ها و طراحی های متفاوتی بهره برد . برای نصب این اتصالات نیز اغلب از فلنج و پیچ و مهره استفاده می شود . مهم ترین قسمت در طراحی ضد ارتعاشات آکاردئونی , بلوز آن است . جنس بلوز , میزان انعطاف آن , ضخامت , شکل بلوز و تعداد پره های آن قابل تغییر بوده و روی کارایی این قطعه تاثیر می گذارد .
لرزه گیر های خرطومی-فلزی
در طراحی خطوط لوله علاوه بر استفاده از انواع لرزه گیر های آکاردئونی و یا پلاستیکی , همچنین می توان از لوله های خرطومی فلزی بهره برد . استفاده از خطوط لوله خرطومی , به خاطر انعطاف بالای آن ها امروزه بیشتر مورد توجه است . از مزیت های مهم لوله های خرطومی این است که می توان از آنها به صورت مستقیم , V(وی) شکل و یا زوایای دیگر بهره برد . نکته دیگری که درباره خطوط لوله خرطومی وجود دارد , این است که خودشان در کاهش میزارن لرزش های سیستم موثر بوده و به همین جهت , برای حذف لرزش ها و کاهش ارتعاشات سیستم دیگر نیازی به تجهیزات تقویت کننده و پشتیبان نخواهد بود . به این خاطر , استفاده از لوله های خرطومی-فلزی منجر به کاهش فضای مورد نیاز برای نسب خط لوله نیز می گردد .
آیا تفاوتی میان لرزه گیر و ضربه گیر وجود دارد ؟
در خیلی از موارد پیش آمده است که در اسم و بیان نیاز بین لرزه گیر و ضربه گیر اشتباهاتی رخ می دهد . در صورتی که برای کاهش لرزش دستگاه می بایست از ضربه گیر استفاده کرد و برای مهار لرزش لوله ها میبایست از لرزه گیر استفاده نمود . ضربه گیر ها انواع مختلفی دارند که یکی از رایج ترین آنها و کم هزینه ترین آنها به عنوان لاستیک های ضربه گیر منجیت دار شناخته می شوند که لاستیکی منجیت دار می باشد و در دستگاه مانند پمپ قرار می گیرد و موجب کاهش ارتعاش می شود .
انواع لرزه گیر های تولیدی
لرزه گیر ها بر اساس شرایط کاری و نیاز متقاضی , با رنگ های متمایز و به شرح زیر , تولید و عرضه می شوند :
لرزه گیر با نشانه زرد , جهت نصب در سیستم های تهویه مطبوع تولید می شود .
لرزه گیر با نشانه آبی , جهت نصب در سیستم های فشار قوی با تحمل 16 تا 50 اتمسفر به کار می رود .
لرزه گیر با نشانه سبز , جهت نصب در سیستم های حاوی اسید , باز و سایر مواد خورنده استفاده می شود .
لرزه گیر با نشانه قرمز , جهت نصب در سیستم های حرارتی با تحمل دمای بالا کاربرد دارد .
لرزه گیر با نشانه سفید , جهت نصب در سیستم های لوله کشی آب آشامیدنی و صنایع بهداشتی تولید می شود .
لرزه گیر با نشانه قهوه ای , جهت نصب در سیستم های حاوی نفت و مشتقات آن به کار میرود .
لرزه گیر با نشانه خاکستری , جهت نصب در سیستم های هوای فشرده طراحی و تولید می شود .
برند های مطرح تولید کننده لرزه گیر در ایران
ارتعاشات صنعتی ایران
انعطاف صانع
ارتعاش گستر پیمان
ارتعاش میلاد
مهندسی جدا سازی ارتعاشات
فلکسور پارس
ارتعاشات صنعتی اراک
کاربرد لرزه گیر در صنایع مختلف
صنایع شیمیایی
صنایع دریایی
صنایع تاسیساتی
صنایع غذایی
صنایع فولاد
صنایع نفت , گاز و پتروشیمی
دستورات نصب لرزه گیر ها
• قبل از خرید مطمئن شوید محصولی که انتخاب کرده اید متناسب با دما , فشار و ترکیبات شیمیایی سیال , طراحی شده باشد .
• دقت کنید که دو سر لرزه گیر لاستیکی نسبت به هم تراز باشد , چون در غیر این صورت کاهش میزان حرکت , افزایش تنش برشی و در نهایت کاهش عمر لرزه گیر را به دنبال خواهد داشت .
• در صورت وجود انشعاب در خط لوله , حتما روی لوله مسند گذاری شود .
• به یاد داشته باشید که ابعاد سوراخکاری فلنج لرزه گیر های لاستیکی کاملا باید مطابق با خط لوله باشد .
• روی لرزه گیر های لاستیکی عایق کاری نکنید اما در صورت ضرورت , این کار باید به گونه ای صورت بگیرد که امکان بازرسی پیچ های فلنج و مهار ها وجود داشته باشد .
• در نزدیکی لرزه گیر های لاستیکی نباید جوشکاری کرد .
• برای نصب لرزه گیر های لاستیکی در محیط باز و زیر نور خورشید از کاور محافظ لرزه گیر استفاده شود .
• استفاده از فلنج غیر استاندارد , لرزه گیر را از آب بندی خارج و باعث پارگی قسمت لاستیکی آن می شود .
جمع بندی
در فرآیند های صنعتی به خاطر استفاده از تجهیزات دینامیک , جاری شدن سیال به سرعت های بالا و همچنین شرایط محیطی مثل دما و فشار , معمولا ارتعاشات و لرزش هایی در سیستم ایجاد می شود . برای حذف یا کاهش این ارتعاش ها باید از سیستم های ضد ارتعاش استفاده کرد . لرزه گیر ها انواع متفاوتی دارند و به شکل های متفاوتی طراحی می شوند . لرزه گیر های لاستیکی , آکاردئونی و خرطومی-فلزی از مهم ترین طراحی های صورت گرفته برای این تجهیزات صنعتی است .
